13 Kasım 2014 Perşembe

Okuma ve Yazma ile İlgili Sorunlar

Okuma ve yazma ile ilgili sorunlar okul öncesi dönemde fark edilebilir mi?

Okula hazırlık dönemi ilkokula başlayacak öğrenciler için son derece önemli ve değerli bir zaman dilimini içine alır. Tam da söylendiği gibi ''Okula Hazırlık'' yani okuma ve yazma becerileri için gelinen son aşamadır. Bu nedenle ilkokula hazırlık sınıflarında ki gözlem ve değerlendirmeler uzmanlara çocuğun okuma yazma öğrenirken sıkıntı yaşayıp yaşamayacağının ip uçlarını verir. Peki bu dönemde öğretmenler ve anne babalar nelere dikkat etmelidirler? Birinci sınıfta okuma -yazma öğrenirken zorlanabilecek çocuklar nasıl belirtiler gösterir?

Bu dönemde artık el tercihinin yerleşmiş olması gerekmektedir. Yani hangi elle yazı yazacağı, makas tutacağı, silgiyi hangi elle tutup sileceği belirlenmiştir. Bu tercihin henüz yerleşmemiş olması ya da iki eli birlikte kullanması dikkate alınmalıdır.

Makas kullanmakta ve kesmekte zorlanma, kalemi hatalı tutma vardır.
Çatal, bıçak kullanımında güçlük çekerler.
Boyama yaparken sıkılma, çizginin dışına taşırarak boyama, noktayı çizgileri takip ederken zorlanma ve isteksizlik vardır.
Yap-boz oyunları ve hafıza ile ilgili oyunlara karşı isteksizlik veya yapmayı reddetme davranışı vardır.
Sayı, renk, harf öğrenmede güçlük çekerler.
Geometrik şekilleri tanıma, isimlendirme ve çizmede güçlük yaşarlar.
Sözcük bulma ve isimlendirmede güçlük çekerler. (Genelde gördükleri resimlerin ya da anlatacakları eşyaların isimleri akıllarına gelmez ''Ben bunu biliyorum'', '' Bir dakika şimdi aklıma gelir, hani içine su konur balık orada yüzer şeyyy''. Ama akvaryum kelimesini bir türlü söyleyemez.)
Telaffuz sorunları yaşarlar.
Sözcüklerdeki sesleri ayırt etmekte zorluk yaşarlar (m--n ,b-d, f-v gibi).Merhaba yerine merhaba, mıknatıs yerine mıknatıs, kova yerine kofa, bavul yerine davul gibi)
Harf - ses ilişkisini öğrenmekte zorluk çekerler. (a harfi ile başlayan kelimeler bulalım ya da 'k' sesi ile başlayan hayvan isimlerini sayalım gibi ana dili etkinliklerinde oldukça zorlanırlar.
Sözcüklerdeki hecelerin yerlerini değiştirerek söyleyebilirler (mavi yerine vami, sifon yerine fison, helikopter yerine helipokter, bilgisayar yerine bilgisaray gibi)
Şarkı ve tekerlemeleri öğrenmekte zorluk çekerler.
Yukarı - aşağı, sağ -sol kavramlarını öğrenmekte ve isimlendirmekte güçlük çekerler.
Sıralı bilgileri (günleri ,mevsimleri sayma) öğrenmekte zorluk çekerler.

Sıralanan bu özellikler okuma ve yazma öğrenirken olması gereken öğrenme becerilerini kapsamaktadır. Bunun içinde göz-motor koordinasyonunun, konsantrasyonunun, sıralama becerisinin, duyduğu sesleri ayır edebilmesi, kalemi doğru tutup kullanarak sayı-geometrik şekil ve harf yazabilmesi ve el tercihinin yerleşmiş olması gerekmektedir. Çocukların bu alanlardaki herhangi bir gecikmede birinci sınıf görevlerini yerine getirmekte zorlanmasına neden olacağının bilinmesi son derece önemlidir. Bu nedenle anne babalar ve öğretmenler bu alanlarda gözledikleri bu belirtileri dikkate alarak konu ile ilgili bir uzman desteğine başvurmalıdırlar.